(Thông tin khác) Đơn hành bản - Tankoubon
Đơn hành bản (単行本 "sách độc lập, đơn bản") là tên gọi dành cho loại sách có nội dung hoàn chỉnh, không thuộc một phần của một series hoặc một tuyển tập. Tuy nhiên với Nhật Bản hiện đại, khái niệm đơn hành bản là từng tập trong một bộ manga lại phổ biến hơn. Hình thức của đơn hành bản trái ngược với tạp chí (雑誌 zasshi) - vốn bao gồm nhiều series truyện khác nhau.
TRUYỆN TRANH NHẬT - MANGA
Series One Piece |
Thông thường, những cuốn manga ban đầu được xuất bản hàng tuần dưới hình thức khá dày (bằng khổ với một cuốn danh bạ) hoặc những tuyển tập hàng tháng trên các tạp chí truyện tranh ( như Afternoon, Weekly Shounen Jump, Hana to Yume). Những tuyển tập này thường có hàng trăm trang và hàng tá series riêng lẻ từ nhiều tác giả khác nhau. chúng được in bằng chất liệu giấy rẻ tiền và bị xem như hàng dùng một lần. Một cuốn đơn hành bản tuyển tập các kỳ từ một series truyện và tái bản chúng thành một tập truyện có bìa mềm với chất giấy tốt hơn bản gốc được in trên tạp chí. Tuy nhiên, bất kì trang màu nào trên các ấn bản tạp chí thường được xuất bản dưới trang màu đa mức xám (grayscale). ( theo dân mạng hay gọi thì là truyện màu trắng đen)
Mô phòng cho việc chuyển hệ màu từ RGB sang đa mức xám |
Theo như Anh ngữ, một cuốn đơn hành bản còn được dùng để ám chỉ sách tranh hoạt họa hoặc sách tuyển tập đặc biệt của một series truyện, phiên âm tankoubon và tankōbon đôi lúc được sử dụng giữa cộng đồng mạng. Người Nhật thường thích dùng từ manga tankoubon thay cho thuật ngữ komikkusu (コミックス) - một từ được phiên âm từ "comics" ( mặc dù nó được sử dụng rộng rãi để thay thế cho thuật ngữ "manga", bởi vì hai từ này đều ám chỉ một thứ ).
Trade paperback - tuyển tập đặc biệt. |
Thuật ngữ này còn ám chỉ hình thức của chính nó - một tuyển tập truyện tranh với khổ sách tuyển tập ( khoảng 13 x 18 cm, hoặc 5 x 7 ich) trái ngược với khổ sách rộng hơn của sách tranh hoạt họa truyền thống ở Mĩ ( 18 x 25 cm hoặc 5.38 x 8.2 inch). Mặc dù có thể manga đơn hành bản của Nhật có kích thước đa dạng, kích thước phổ biến nhất vẫn là Janpanese B6 (12,8 x 18,2 cm hoặc 5.04 x 7.17 inch) và ISO A5 ( 14,8 x 21,0 cm; 5.38 x 8.2 inch). Hình thức tankoubon đã tạo ra một cuộc xâm nhập thị trường truyện tranh của Mĩ và thi thoảng được gọi với cái tên "digest format" (dạng sách tóm tắt) hoặc "digest size" ( khổ sách tóm tắt), phần lớn nhà xuất bản cũng lựa chọn phát hành những tựa sách của mình trong khổ sách nhỏ hơn này. Tại Mĩ, nhiều ấn bản manga ra mắt dưới dạng những khổ sách có tên gọi "size thực tế Tokyopop" và "size Tokyopop" (ước chừng 5 x 7.5 inch). (size thực tế là khổ giấy sau khi in đã qua cắt xén phần dư, phần lề lúc trình bày trên word)
Biểu tượng của công ty Tokyopop |
NHỮNG HÌNH THỨC XUẤT BẢN ĐẶC BIỆT
Aizouban (愛蔵版, ái trữ bản): Là ấn bản toàn tập (hiểu nôm na là một book set được đóng trong hộp sách). Những ấn bản này thường rất đắt đỏ và được đầu tư với thiết kế riêng biệt như bìa chỉ dành riêng cho chúng, chất giấy bìa đặc biệt, giấy in chất lượng cao, một hộp sách đặc biệt,... aizouban thông thường được phát hành trong các đợt xuất bản có giới hạn, từ đó nhà xuất bản tăng giá thành và giá trị sưu tầm của các ấn bản ít ỏi này. Ấn bản aizouban đã xâm nhập vào thị trường US, với các tựa sách như "Fruit Basket", "Rurouni Kenshin" và "Moblie Suit Gundam: The origin" được tái bản dưới dạng aizouban. Thông thường thì chỉ những bộ manga nổi tiếng nhất mới được tái bản dưới hình thức aizouban.
Kanzenban (完全版, bản hoàn chỉnh): Là một thuật ngữ thi thoảng được sử dụng để định nghĩa cho một loại hình phát hành đặc biệt. Một ấn bản kanzenban đa số có size A5 ( 148 x 210 mm) và được tái bản với từng chapter có bìa riêng lẻ, trang màu và thêm vào câu truyện bên lề từ bản gốc trên ấn bản magazine, những thiết kế này thường bị bỏ qua hoặc thay đổi đối với chất lượng in màu đa mức xám (grayscale) ở các ấn bản tankoubon. Trong khi tên gọi aizouban nhấn mạnh giá trị của những tập truyện, thì thuật ngữ kanzenban chú trọng tính hoàn chỉnh của nó, tuy nhiên, thuật ngữ này thường còn được dành riêng cho các ấn bản manga nổi tiếng như Dragon Ball và Jojo's bizarre adventure.
Soushuuhen ( 総集編, bản hợp chỉnh ): Một ấn bản soushuuhen là hình thức xuất bản tương đối mới, bắt đầu được ra mắt bởi công ty Shueisha vào năm 2008. Một cuốn soushuuhen có size giấy B5 ( 176 x 250 mm), rộng hơn khổ của kanzenban và có sự tương đồng như chapter có bìa riêng, có trang màu nhưng đồng thời, kanzenban còn bao gồm thêm những thiết kế điển hình như những tấm poster và những bài phỏng vấn bên lề. Phần lớn ấn bản soushuuhen dành cho những bộ manga nổi tiếng vẫn đang được tiến hành. Ngoài ra số trang truyện của chúng nhiều hơn so với tiêu chuẩn của takoubon và cũng vì thiết kế này mà một series soushuuhen có nhiều chapter hơn trong số tập ít hơn. Đơn cử như Naruto phần I bản gốc được xuất bản với 27 tập tankoubon, nhưng được tái bản hoàn thiện chỉ trong 7 tập shoushuuhen.
Bunkoban (文庫版, ấn bản bìa mềm): là thuật ngữ đề cập đến ấn bản tankoubon được in với hình thức bìa mềm hoặc ám chỉ khổ sách tiểu thuyết điển hình của Nhật. Đa số ấn bản bunkoban có size giấy A6 ( 105 x 148 mm) dày hơn bản tankoubon và thông thường đối manga, nhà sản xuất thiết kế một bìa mới dành riêng cho đợt xuất bản ấn bản bunkoban. Một ấn bản bunkoban trong manga có số lượng trang truyện lớn hơn rất nhiều so với tankoubon, và thường đầu sách tái bản của một ấn bản tankoubon có cùng tựa đề có thể có hoặc không bị ngừng sản xuất. Vì vậy nên một ấn bản bunkoban có số tập truyện ít hơn manga gốc. Ví dụ như "Please save my earth" được xuất bản với 21 tập tankoubon, sau đó được tái bản chỉ với 12 tập bìa mềm. Nếu bản gốc được sản xuất dưới hình thức bản rộng, thì bản bunkoban thường sẽ có số tập giống ban đầu. Tại Nhật Bản, người ta thường rút ngắn thuật ngữ này thành bunko (bìa mềm).
Waidoban - Wideban (ワイド版, bản rộng) là ấn bản với khổ sách (A5) rộng hơn một ấn bản tankoubon thông thường. Có nhiều bộ manga, đặc biệt là thể loại seinen và josei, được xuất bản thành ấn bản waidoban sau bản series dài kì được đăng trên tạp chí và không bao giờ những bộ manga này được xuất bản dưới hình thức đơn hành bản như thể loại shonen shoujo. Khi một series vốn ban đầu được xuất bản dưới hình thức đơn hành bản nhưng về sau được tái bản dưới hình thức waidoban, thì từng tập truyện sẽ có nhiều trang hơn bản gốc và chính vì vậy mà series waidoban có ít tập hơn. Ví dụ như "Mezon Ikkoku" (nhà trọ Nhất Khắc) có ấn bản ban đầu gồm 15 tập truyện đơn hành bản, nhưng về sau được tái bản với 10 tập truyện bản rộng.
Shinsouban (新装版, phiên bản mới (hoặc có thể gọi "tân bản" cho sang =))) ): Là ấn bản thường được xuất bản với bìa mới. Những tập truyện shinsouban trong đợt xuất bản này thường có trang màu mới và thêm phần ngoại truyện. Đơn cử như trong năm 2002, Sailor moon được tái bản với vài trang truyện được vẽ lại hoàn toàn và đa số hội thoại được viết lại bởi chính tác giả. Ngoài ra, số chap truyện được chia lại thành vừa vặn 12 tập truyện thay vì 18 tập như trước.
Soushuuhen ( 総集編, bản hợp chỉnh ): Một ấn bản soushuuhen là hình thức xuất bản tương đối mới, bắt đầu được ra mắt bởi công ty Shueisha vào năm 2008. Một cuốn soushuuhen có size giấy B5 ( 176 x 250 mm), rộng hơn khổ của kanzenban và có sự tương đồng như chapter có bìa riêng, có trang màu nhưng đồng thời, kanzenban còn bao gồm thêm những thiết kế điển hình như những tấm poster và những bài phỏng vấn bên lề. Phần lớn ấn bản soushuuhen dành cho những bộ manga nổi tiếng vẫn đang được tiến hành. Ngoài ra số trang truyện của chúng nhiều hơn so với tiêu chuẩn của takoubon và cũng vì thiết kế này mà một series soushuuhen có nhiều chapter hơn trong số tập ít hơn. Đơn cử như Naruto phần I bản gốc được xuất bản với 27 tập tankoubon, nhưng được tái bản hoàn thiện chỉ trong 7 tập shoushuuhen.
Phiên bản Soushuuhen của Dragon ball. |
Bunkoban (文庫版, ấn bản bìa mềm): là thuật ngữ đề cập đến ấn bản tankoubon được in với hình thức bìa mềm hoặc ám chỉ khổ sách tiểu thuyết điển hình của Nhật. Đa số ấn bản bunkoban có size giấy A6 ( 105 x 148 mm) dày hơn bản tankoubon và thông thường đối manga, nhà sản xuất thiết kế một bìa mới dành riêng cho đợt xuất bản ấn bản bunkoban. Một ấn bản bunkoban trong manga có số lượng trang truyện lớn hơn rất nhiều so với tankoubon, và thường đầu sách tái bản của một ấn bản tankoubon có cùng tựa đề có thể có hoặc không bị ngừng sản xuất. Vì vậy nên một ấn bản bunkoban có số tập truyện ít hơn manga gốc. Ví dụ như "Please save my earth" được xuất bản với 21 tập tankoubon, sau đó được tái bản chỉ với 12 tập bìa mềm. Nếu bản gốc được sản xuất dưới hình thức bản rộng, thì bản bunkoban thường sẽ có số tập giống ban đầu. Tại Nhật Bản, người ta thường rút ngắn thuật ngữ này thành bunko (bìa mềm).
Waidoban - Wideban (ワイド版, bản rộng) là ấn bản với khổ sách (A5) rộng hơn một ấn bản tankoubon thông thường. Có nhiều bộ manga, đặc biệt là thể loại seinen và josei, được xuất bản thành ấn bản waidoban sau bản series dài kì được đăng trên tạp chí và không bao giờ những bộ manga này được xuất bản dưới hình thức đơn hành bản như thể loại shonen shoujo. Khi một series vốn ban đầu được xuất bản dưới hình thức đơn hành bản nhưng về sau được tái bản dưới hình thức waidoban, thì từng tập truyện sẽ có nhiều trang hơn bản gốc và chính vì vậy mà series waidoban có ít tập hơn. Ví dụ như "Mezon Ikkoku" (nhà trọ Nhất Khắc) có ấn bản ban đầu gồm 15 tập truyện đơn hành bản, nhưng về sau được tái bản với 10 tập truyện bản rộng.
Inuyasha bản wideban. |
Shinsouban (新装版, phiên bản mới (hoặc có thể gọi "tân bản" cho sang =))) ): Là ấn bản thường được xuất bản với bìa mới. Những tập truyện shinsouban trong đợt xuất bản này thường có trang màu mới và thêm phần ngoại truyện. Đơn cử như trong năm 2002, Sailor moon được tái bản với vài trang truyện được vẽ lại hoàn toàn và đa số hội thoại được viết lại bởi chính tác giả. Ngoài ra, số chap truyện được chia lại thành vừa vặn 12 tập truyện thay vì 18 tập như trước.
Dịch từ: https://en.wikipedia.org/wiki/Tank%C5%8Dbon
Nguồn ảnh bìa: https://www.instagram.com/baortram/